Tyle prawdy jest w jej słowach

Tytuł: Dziennik Helgi
Autor: Helga Weissova
Wydawnictwo: Insignis
Rok wydania: 2013
Liczba stron: 256
Gatunek: autobiografia

„Najgorzej jest nam, Żydom. Na nas wszystko można zwalić. To wszystko przez nas, wszystkiemu jesteśmy winni, chociaż nic złego nie zrobiliśmy. Nic nie możemy poradzić na to, że jesteśmy Żydami”.

Helga miała osiem lat, kiedy w jej rodzinnej Pradze zaczęły się prześladowania ludności żydowskiego pochodzenia. Żydzi nie mieli prawa chodzić do szkół, korzystać z miejsc pożytku publicznego, pracować i kontaktować się z Aryjczykami. Kolejne, coraz bardziej absurdalne, zakazy pojawiały się w mieście jak grzyby po deszczu. Nic nie mogło być jednak gorsze od deportacji do getta.

Książek dotyczących prześladowania Żydów nie brakuje. Temat ten, mimo upływu lat, wciąż budzi kontrowersje i emocje. Dosyć rzadko jednak słyszy się o tym z ust dzieci, dlatego „Dziennik Helgi” mocno wyróżnia się na tle innych publikacji. Czym jest dla mnie? Przede wszystkim świadectwem czasów, o których nie wolno nam zapominać.

Zdarza mi się mieć gorszy dzień. Czasami narzekam, mam chęć kłócić się i zaprzeczać, utwierdzam się w przekonaniu, że los jest niesprawiedliwy i nie zasłużyłam na krzywdy, które mnie spotkały. Zresztą, czy nie przytrafia się to każdemu z nas? Tymczasem skupmy się przez chwilę na małej Heldze. Dziewczynka miała zaledwie osiem lat, kiedy zaczął się koszmar jej rodziny. Zostało jej odebrane wszystko oprócz obecności matki. Zamiast chodzić do szkoły, musiała pracować. Zamiast się bawić lalkami, spędzała godziny zmagając się ze śmiertelnymi chorobami. Zamiast bajek oglądała tortury i cierpienie innych ludzi. Czym ona sobie na to zasłużyła? Czy można z czymkolwiek porównywać jej krzywdę? 

„Przeczytałyśmy razem z Kaśką Quo vadis Henryka Sienkiewicza. To niezwykle interesująca książka. Prześladowanie chrześcijan było straszne. Straszne jest i to, że kilkanaście wieków później dzieją się podobne rzeczy”.

Niecierpliwie pokonywałam kolejne strony jej dziennika, poznając z innej perspektywy wydarzenia, które choć nieobce, wciąż wydawały mi się nierealne i niezrozumiałe. Ta dziewczynka wychowywała się w obozie, w nim dorastała. Być może będąc dzieckiem miała odrobinę łatwiej, a może właśnie ze względu na młody wiek było jej trudniej? Zrozumieć, pogodzić się, wybaczyć, zapomnieć. Helga posługuje się prostym językiem, wszystko cierpliwie tłumaczy czytelnikowi. Czasami można wyłapać w tej książce niewielkie problemy z chronologią, ale nie wprowadza to żadnego chaosu czy zamieszania. Wpisy przeplatane są rysunkami wykonanymi dziecinną ręką, które dodatkowo podkreślają koszmarne przeżycia dziewczynki.

Większość czasu Helga spędziła w getcie w Terezinie, gdzie warunki na szczęście nie były takie złe. Nie oznacza to jednak, że ominął ją pobyt w Auschwitz, że nie ciążyło na niej piętno komory gazowej. Choć spędziła tam mniej czasu od innych ludzi, wrażenie nie były przez to mniej koszmarne i intensywne. Jej głód, zimno, strach goszczą na kartkach dziennika i zaczynają stopniowo rozpychać się w naszym sercu i umyśle. Nie można tego tak po prostu zapomnieć i wyrzucić z pamięci.

Ta książka, choć cieniutka i dosyć niepozorna, zrobiła na mnie duże wrażenie. Pochłaniałam wspomnienia Helgi i gorąco jej kibicowałam. Nie jestem pewna czy ja, będąc na jej miejscu, potrafiłabym wykazać się taką siłą, odwagą i determinacją. Dla mnie ta dziewczynka jest prawdziwą bohaterką. 

Ciężko jest oceniać takie książki, jednak z czystym sumieniem mogę ją polecić tym, którzy szukają prawdy oraz tym, którym zdarza się wracać myślami do tamtych czasów. Dziennik bardzo dobrze oddaje uczucia towarzyszące prześladowanej przez Niemców Żydówce. Duże znaczenie miał dla mnie również wywiad z autorką, zamieszczony na końcu książki. Stanowił świetne dopełnienie całości. 

„Człowiek wiele zniesie. Znacznie więcej, niż mu się wydaje”.