Jaka matka taka córka?

Autor: Ali Land
Tytuł: Ja. Dobra. Zła
Wydawnictwo: Prószyński i S-ka
Rok wydania: 2017
Liczba stron: 424
Gatunek: thriller psychologiczny 

Matka Annie jest seryjną morderczynią, którą to właśnie córka skazała na więzienie. Odliczając dni do procesu dziewczyna zastanawia się, jak wiele jest w niej matki. Zwycięży dobro czy zło?

Sa takie tytuły, obok których nie sposób przejść obojętnie. Nęcą fabułą, kuszą okładką, skłaniają do refleksji już krótkim opisem. Jednym z takich tytułów okazała się dla mnie książki Ali Land. Po prostu musiałam ją przeczytać.

Matka Ali to psychopatka. Czuje nieustanną potrzebę krzywdzenia dzieci, a swoje zamiary potrafi świetnie ukrywać. Temat psychopaty daje autorowi niemalże nieograniczone możliwości, pozwalając utkać mroczną historię i poprowadzić ją w dowolnie wybranym kierunku. A mnie bardzo spodobało się, w jaki sposób zrobiła to autorka. Postać matki powraca do bohaterki we wspomnieniach, jej głos stale wnika do umysłu dziewczynki. I choć kobieta rzeczywiście nie pojawia się na stronach książki, przez cały czas odnosiłam wrażenie, że jest zaledwie krok za córką.

Land szokuje, ale robi to w sposób przemyślany, dozując nam informacje na temat matki dziewczynki i ich relacji. Wybrany przez nią temat wydaje się wystarczająco mocny. Autorka zdaje sobie sprawę, że nie musi na siłę szokować czytelnika, dlatego też nie atakuje nas brutalnością i krwawością. Odniosłam wrażenie, że historia ta została subtelnie zarysowana, dostarczając dokładnie tyle negatywnych emocji, ile powinna. Całą powieść osnuwa zło, jednak bardziej ukazuje się ono w przeszłości, niż teraźniejszości, częściej za sprawą wspomnień, niż czynów.

Mogłoby się wydawać, że w powieści niewiele się dzieje. Akcja książki posuwa się do przodu powoli, dość monotonnym rytmem. Ale nie o szybką akcję i gwałtowne zwroty tutaj chodzi. Siła tej powieści tkwi w spokojnie budowanym napięciu, w coraz głębiej odczuwanym niepokoju, w pięknie dopracowanej warstwie psychologicznej. Przez całą lekturę towarzyszą nam pytania, na które nie sposób poprawnie odpowiedzieć.

Czy ktoś, kto spędził całe życie u boku psychopaty, mógł przejąć jego skłonności?

Czy pociąg do zła i chorobliwa natura są dziedziczne?

Czy relacja łącząca matkę i dziecko ma swoje granice?

Fakt, że autorka porusza się na linii matka- dziecko mocno podziałał na moją wyobraźnię. Z jednej strony zmuszając mnie do ciągłego przetrawiania wymienionych pytań, z drugiej do próby zrozumienia tego niecodziennego związku. Można by przypuszczać, że żadna inna relacja nie jest tak niezwykła, jak ta, która łączy matkę z potomstwem. Ale czy rodzicielce łatwiej jest wybaczyć krzywdy? Zapomnieć? A może wręcz przeciwnie? Cieszę się niezmiernie, że Land porusza się wokół takiej tematyki, bo robi to sprawnie, ciekawie i wnosi pewien powiew świeżości do gatunku, jakim jest thriller.

Duże znaczenie odegrała w powieści narracja pierwszoosobowa. Za jej sprawą łatwiej było wczuć się w sytuację bohaterki. Poczuć jej głęboki strach, przejmujący lek, niekończące się obawy. Co ciekawe, Land nie próbuje nakłonić nas do okazania bohaterce sympatii za wszelką cenę. Przez długi czas towarzyszyły mi ambiwalentne emocje. Czasami Annie bardzo mnie irytowała, a czasami gorąco jej kibicowałam. Taką postać też trzeba umieć stworzyć. Nie jest najważniejsze, żeby bohatera lubić, on ma wywoływać emocje, czasami również negatywne.

W moim odczuciu „Ja. Dobra. Zła” to świetna książka. Mniej brutalna, a bardziej psychologiczna. Mniej zaskakująca akcją, a bardziej skłaniająca do przemyśleń. Dawkująca zło, ale jednak podkreślająca, że ono wciąż ma się dobrze. Czytało mi się świetnie, szybko, jednym tchem. A zakończenie zagrało niczym wisienka na torcie.

Za możliwość przeczytania książki dziękuję Wydawnictwu Prószyński i S-ka.